W nawiązaniu do konferencji prasowej Ministra Zdrowia Pana Adama Niedzielskiego i Konsultant  Krajowej w dziedzinie medycyny rodzinnej, Pani Profesor Agnieszki Mastalerz-Migas oraz debaty środowiskowej dotyczącej m.in. zadań POZ, poniżej przedstawiamy stanowisko w sprawie.

Rosnąca liczba zakażeń bardziej zakaźnym i równocześnie łagodniejszym wariantem Omikron, powoduje duże obciążenie systemu opieki przedszpitalnej i szpitalnej oraz stanowi nowe wyzwanie dla decydentów, płatnika, świadczeniodawców i personelu medycznego. Wymaga zmiany taktyki, skoordynowania dziś fragmentarycznej opieki i przesunięcia większej odpowiedzialności na jej niższe poziomy, w tym POZ.

W takiej sytuacji z pandemią łatwiej poradzą sobie dobrze zorganizowane systemy opieki zdrowotnej, które w przeszłości zadbały o zdrowie obywateli poprzez odpowiednie działania m.in. z zakresu profilaktyki pierwotnej i wtórnej, rzetelnego diagnozowania, badania i planowania opieki nad pacjentami z grup podwyższonego ryzyka – chorymi przewlekle. Polska ma pod tym względem wieloletnie zaniedbania, sięgające czasów sprzed transformacji systemowej, o czym świadczą wyniki ostatniego raportu OECD i Komisji Europejskiej „State of Health in the EU: Poland – Country Health Profile 2021” – jesteśmy prawie na szarym końcu UE i znacznie poniżej oczekiwań większości Polaków. Nadumieralność w Polsce w 2020 r. była jedną z najwyższych w UE. Liczba zgonów możliwych do uniknięcia dzięki profilaktyce znacznie przewyższa średnią oraz umieralność z przyczyn możliwych do uniknięcia dzięki interwencji medycznej jest wyższa.

Polska może się pochwalić dynamicznym procesem cyfryzacji, zwłaszcza wdrożeniem e-Recepty i e-Skierowania w pełnym wymiarze systemowym, jednak rozwój telemedycyny, teleporad nie jest wystarczający, żeby nieprzygotowane i nie planujące rozwoju POZ-ty zabezpieczyły skoordynowane leczenie pacjentów przewlekle chorych w warunkach opieki ambulatoryjnej.

Równocześnie są podmioty przygotowane – zarówno małe jak również średnie i duże POZ, które przez lata inwestowały w swój rozwój organizacyjny, zarządczy, wdrażanie opieki koordynowanej czy  Call Center. Realizowały aktywną opiekę nad swoją populacją, edukację pacjentów i zespołów. Właściwie priorytetyzowały usługi i procesy kluczowe poprzez uwzględnienie sezonowości, dopasowanie zasobów, wyodrębnienie zadań do realizacji w niskim sezonie infekcyjnym, pomiar liczby i rodzaju realizowanych procedur i w końcu system wynagrodzenia oparty o obciążenie pracą i osiągane wyniki. O przygotowaniu części POZ do aktywnej opieki nad populacją pacjentów świadczą niedawno opublikowane wyniki pilotażu POZ PLUS. Liczba 874 zgłoszeń preselekcji przedpilotażowej z 2017 r., tj. ok 14% POZ (przy relatywnie wysokich wymaganiach związanych ze specyfiką pilotażu współfinansowanego z UE) wskazuje na duże zainteresowanie opieką koordynowaną. Obecnie ta liczba jest prawdopodobnie wyższa.

Analizy własne wśród członków SPOIWO potwierdzają chwilowe spadki liczby porad ambulatoryjnych w pierwszej fazie epidemii COVID-19 (wiosna 2020 r). Jednak sytuację udało się przywrócić do normy już w lipcu 2020 r. Utrzymana była ciągłość opieki nad pacjentami.

Dotychczas pandemia miała ograniczony wpływ na liczbę i rodzaj usług medycznych w naszych POZ. Pandemia zwiększyła udział teleporad, jednak personel przeszkolony w opiece koordynowanej, z wykorzystaniem e-zdrowia, zapewnił świadczenie usług na poziomie niewiele różniącym się od roku poprzedniego. Najważniejsze były stałe dziania i dostosowania w celu utrzymania ciągłości pracy i poziomu usług.

Paweł Żuk, Ekspert zespołu ds. zmian w POZ, powołanego przez Ministra Zdrowia, członek SPOIWO: „Pandemia nauczyła nas monitorowania sytuacji, płynnego, procesowego dostosowywania się do zmiennych warunków. Nauczyliśmy się na poprzednich wariantach, jak organizować opiekę nad pacjentami z COVID-19, przede wszystkim jak bezpiecznie badać pacjentów infekcyjnych (wyznaczone godziny, dedykowany personel, triage pielęgniarski). Wyzwanie z wariantem Omikron jest kolejnym etapem walki z pandemią, wymagającym zmiany taktyki ze względu na spodziewany znaczny przypływ chorych. Przede wszystkim trzeba zadbać o dokładne monitorowanie infekcji u pacjentów z chorobami przewlekłymi. Drodzy Państwo, z faktami i biologią trudno dyskutować, ale trzeba mieć świadomość, że organizacja pracy ma swe przełożenie na osiągane wyniki opieki szczególnie w POZ”.

W związku z koniecznością zmiany rozłożenia obowiązków opieki na kolejnym etapie pandemii, jako Związek Pracodawców jesteśmy gotowi na współpracę zarówno z Regulatorem i Płatnikiem w zakresie projektowania zmian proefektywnościowych, dbających o jakość opieki i bezpieczeństwo pacjenta jak i wsparcie szkoleniowe dla podmiotów zainteresowanych wdrażaniem zmian – opieką koordynowaną, pracą zespołową.

Spora część środowiska rozumie i wspiera stanowisko Konsultant  Krajowej w dziedzinie medycyny rodzinnej Pani Profesor Agnieszki Mastalerz-Migas z dnia 22.12.2021 r., dotyczące postępowania z pacjentami zakażonymi SARS-CoV-2 w trakcie izolacji w warunkach domowych. POZ powinien być pierwszą linią opieki nad pacjentem, świadcząc teleporady, wizyty osobiste i domowe dostosowane do stanu klinicznego pacjenta w wyniku wstępnego triażu telefonicznego, wykonanego przez pielęgniarkę.

Małgorzata Gałązka-Sobotka Dziekan Centrum Kształcenia Podyplomowego oraz Dyrektor Instytutu Zarządzania w Ochronie Zdrowia Uczelni Łazarskiego „Reforma POZ wymaga wdrażania rozwiązań modułowych – dostosowania zadań i wymagań do możliwości organizacyjnych podmiotu oraz idącego za tym finansowania. Etapowość wdrożeń, premiowanie jakości i wyników w oparciu o rzetelną sprawozdawczość, postawienie celów populacyjnych dla menadżerów ochrony zdrowia pozwoli na stopniowe osiągnięcie średniej europejskiej w zakresie nadumieralności z powodu zgonów możliwych do uniknięcia w perspektywie 5-10 lat”

Stanowisko w sprawie. Dokument z załącznikami – dane